TURİZM UYDU HESABI,2019-2022

Turizm uydu hesapları, turizmin ekonomik etkilerini arz ve talep yönü ile dikkate alan, Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), Ekonomik İş birliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ve Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) iş birliğinde geliştirilmiş hesaplama aracıdır. Ziyaretçi sayısı, konaklama süresi, ziyaretçiler tarafından yapılan harcamalar gibi turizm hareketliliğini gösteren verilerin turizmin ekonomiye genel katkısını ölçme bakımından yetersiz kalması çerçeve bir araç geliştirme ihtiyacını doğurmuştur. 1983 yılında UNWTO Genel Kurulu’nda turizmin ekonomik etkisinin diğer sektörlerle karşılaştırılabilmesine yönelik tek tip ve kapsamlı ölçümleme aracı geliştirilmesi önerisi ile başlayan süreç doksanlı yıllarda turizmin ulusal hesaplamalarla ilişkisi üzerine çalışmalar ile devam etmiştir. Uluslararası üç örgütün oluşturduğu platform, turizm uydu hesaplarının metodolojik çerçevesinin oluşturulmasına ilişkin çalışmalarını 2000 yılında tamamlamıştır. İzleyen dönemde Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Uluslararası Para Fonu (IMF), Latin Amerika Ülkeleri Ekonomik Komisyonu (UNECLAC), Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) de katkıları ile kavramların netleştirilmesi ve ülkeler arası tanımlama farklılıklarının azaltılması amacıyla 2008 yılında sistemde önemli güncellemeler yapılmıştır (OECD, 2008).

Turizm uydu hesapları bu uygulamayı ulusal hesap sistemlerine dâhil eden ülkeler için turizm istatistiklerinin kapsam ve kalitesinin iyileştirilmesi yanı sıra turizmin makroekonomik analizi için imkân sağlamaktadır (Eurostat, 2019). Turizm harcamalarının dış aktif, dış pasif ve iç turizm harcamaları olarak hesaplandığı, turizm tüketimi, turizmde istihdam ve yatırımların dâhil olduğu sistem ile turizmde brüt katma değer, gayri safi yurtiçi hâsıla ve işgücü piyasasına etki benzeri hesaplamalar mümkün hale gelmektedir.

(Yukarıdaki yazı İzmir Planlama ajansından alınmıştır.)

Her köşesi bir cennet olan vatanımız turizm açısından dünya ülkeleri açısından önemli bir yere sahiptir. Dünyanın eşsiz güzelliklerine sahip kıyıları ve denizleri, görülmeye değer mağara ve koylar, eşine az rastlanan tarihi eserler, göller, çağlayanlar gibi birçok özellikleri olan ülkemizde turizm önemli bir gelir kaynağımızdır. Bu bağlamda dünyanın dört bir yanından ziyaretçileri misafir etmemiz en önemli özelliğimiz arasındadır.

Ülkemizin coğrafi yapısı itibariyle Avrupa ülkeleri arasında en gözde ülkelerden biridir. Yaz ve kış aylarında ayrı ayrı faaliyetlere olanak tanıyan her mevsim gezilebilecek, görülebilecek mekanları bitmeyen ülkemizde yabancı ziyaretçi sayısı her geçen yıl artmaktadır. Özellikle ege ve Akdeniz bölgelerinde doluluk oranı yaz aylarında %90 civarındadır.

Ekonomik olarak değerlendirmeye çalışırsak son yıllarda ülkemiz en ucuz tatil beldeleri arasındadır. Yerli ve milli paramızın değer kaybetmesi, yabancılar için son derece ucuz tatil imkânı sağlamaktadır. Döviz kurlarının sürekli yükselmesi nedeniyle yurt dışından gelen ziyaretçiler harcama konusunda sınır tanımamakta ve tabii ki dostlarına anlatmaktan geri kalmamakta bu da bize gelen turist sayısını arttırmaktadır. Yabancı bir emekli bir aylık maaşı ile yurdumuzda rahatça tatil yapabilmekte, istediği alışverişi yapabilmekte iken bizim emekliler de onları sadece seyretmekle yetinmektedir. Çünkü bizde emekliler her dönem en çok ekonomik olarak ezilen kesim oldukları için en kısa süreli tatil bile onlar için hayalden başka bir şey olmamaktadır. Bırakın tatil yapmayı emeklilerimiz memleketlerine bile zor gitmekte hatta gidememektedir.

Yukarıda bahsettiğim gibi turist cenneti olan ülkemizde ne yazık ki otellerden birçoğu yabancılar tarafından işletilmektedir. Ve doğal olarak kazanılan para dışarıya gitmektedir. Otellerin her şey dahil sistemini benimsemesi ise yöre esnafının zararına olmuş, yurt dışından gelen ziyaretçiler otelden dışarı çıkmamaya başladıkları için alışveriş yapmadan dönebilmektedir.

Ortaokul ve lise dönemlerimde yani 1970 li yıllarda okullarda tarihi eserleri koruma kolu, gezi kolu gibi aktif görevler üslenen öğrenciler vardı ve turizm konusunda etkin görevler alırlardı. Örneğin tarihi eserleri koruma kolu, çevredeki tarihi eserleri tespit ettikten sonra gezi kolu tarafından tüm okulla birlikte gezi organize eder, öğretmenlerimiz ise her konuda yardım eder, gidilen yer hakkında, gelecekte olabilecek gelişmeler gibi konularda bizlere bilgi verirlerdi. Şimdilerde bu faaliyetler azaldı veya hiç kalmadı.

Turizm gelirleri bütçemiz açısından da son kazancımız olarak kayıtlara geçmektedir. Öncelikle ülkemize döviz girdisi sağlamaları, birbirleri arasında bedava ülkemizin reklamını yapmaları sonucu ziyaretçi sayısının artması bizim için önemlidir. Özellikle dövize ihtiyacımız olan dönemlerde yaz sezonunun gelmesini ve döviz girdisinin artacağından dolayı kurların düşmesini bazen iple çekiyoruz.

TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan turizm uydu hesabı 2019-2022 bilgileri ise aşağıdaki gibidir.

Turizm uydu hesabı, ulusal hesaplarla uyumlu olacak şekilde turizmin ekonomik etkilerini arz ve talep yaklaşımı ile ölçmeyi amaçlayan, uluslararası düzeyde detaylı ve analitik bilgi sağlayan bütünleşik bir yöntemdir.

Turizm ürünlerinin tüketiminin yurt içi arz içindeki büyüklüğü 2022 yılında %3,3 oldu

Ülkemizdeki turizm amaçlı toplam tüketim değeri 2022 yılında 1 trilyon 311 milyar 367 milyon 401 bin TL olarak gerçekleşti. Turizm amaçlı toplam tüketim değerinin toplam yurt içi arz içerisindeki payı %3,3 oldu.

Doğrudan turizmin gayrisafi katma değer içindeki payı 2022 yılında %4,4 oldu

Ülkemizde doğrudan turizm amaçlı gayrisafi katma değer 2022 yılında 586 milyar 764 milyon 260 bin TL olarak gerçekleşti. Doğrudan turizm amaçlı gayrisafi katma değerin toplam gayrisafi katma değer içindeki payı %4,4 oldu.

Konaklama hizmetlerinin 2022 yılında %97,4’ü turizm amaçlı yapıldı

Seyahat acenteleri ve diğer rezervasyon hizmetlerinin tamamı turizm amaçlı yapıldı. 2022 yılında konaklama hizmetlerinin %97,4’ü, yolcu taşımacılığının %64,6’sı, kültürel hizmetlerin %45,4’ü turizm amaçlı gerçekleştirildi.

Turizm sektörlerinde doğrudan turizm istihdamı 2022 yılında %27 arttı

Turizm sektörlerinde doğrudan turizm amaçlı istihdam edilen kişi sayısı 2022 yılında bir önceki yıla göre %27 artarak 885 bin kişi oldu. 2022 yılında turizm sektöründeki istihdamın toplam istihdam içindeki payı %2,9’dur.

Kaynak: TÜİK

Kaynak: EKONOMİ GAZETESİ