Spor Bilimleri Profesörü: Avrupalılar futbol ruhlarını en yüksek teklifi verene sattılar

Paris SKEMA İşletme Okulu'nda Spor ve Jeopolitik Ekonomi profesörü olan Simon Chadwick, “Endüstriyel varlıklardan bahsediyoruz” diyor. “Bu yıl Manchester City dünyada bir milyar pound değerinde iş yapan ilk futbol kulübü oldu. Bu endüstriyel varlıklar ihracat geliri, vergi katkısı ve istihdam yaratıyor. Dolayısıyla bu sonuçları korumak istediğimizi tahmin edersiniz. Sadece Avrupa Birliği değil, Avrupa'da hangi hükümet bu varlıkları korumak için bir şey yapıyor? Aslında Avrupalılar olarak ruhlarımızı sattığımıza, ruhlarımızı en yüksek teklifi verene sattığımıza inanıyorum.”

Avrupa Yayın Birliği (EBU) üyelerinden RTBF (Belçika); RTVE (İspanya), RSI (İsviçre) ve ZDF (Almanya) gibi kuruluşlarında çalışan araştırmacı gazeteciler aylardır, sahiplik sistemlerini ve bunun Avrupa futbol ligleri ve oyuncu transfer piyasası üzerindeki etkilerini titizlikle ortaya çıkarmak için çalıştılar. Kilit uzmanlarla görüşerek ve önemli çıkar çatışmalarını vurgulayarak, araştırma futbol sahipliğinin değişen manzarasına ve sonuçlarına ışık tuttular.

EBU Araştırmacı Gazetecilik Ağı tarafından hazırlanan yeni bir rapor, yatırım fonlarının Avrupa futbolunu nasıl dönüştürdüğünü ve Güzel Oyun'u sahada ve bilançoda nasıl yeni bir seviyeye taşıdığını ortaya koyuyor. Yabancı sermayenin gelişinin artması, kulüp ve oyuncu sahipliğinin yoğunlaşmasına neden oldu. Ticari kararlar sportif başarının önüne geçtiği için küçük takımlar kasıtlı olarak geri planda tutulabiliyor, yükselen yıldızları aynı sahiplik grubundaki daha büyük kulüplere gönderilebiliyor. Sonuç olarak oyunun bütünlüğü tehlikeye giriyor ve düzenleyiciler buna ayak uydurmakta zorlanıyor denildi.

Zayed'in sahibi olduğu City Football Group'un (CFG) beş kıtada 13 kulübü bulunurken, Red Bull ve 777 partners gibi diğer grupların da birden fazla kulübü var. Bu mülkiyet yoğunluğu, önemli oyuncu transferleriyle transfer piyasasını etkiliyor ve bu kulüplerin birbirleriyle karşılaşabileceği uluslararası müsabakalar için bütünlük riski oluşturabilir; hem Manchester City hem de CFG'nin bir parçası olan Girona 2024/25 Şampiyonlar Ligi'ne katılmaya hak kazandı. Körfez ülkelerinin yatırım akını, insan hakları sicili kötü olan rejimlerle ilişki kurulmasına yol açarak etik tartışmaları da beraberinde getiriyor.

CIES Futbol Gözlemevi Başkanı Raffaele Poli, oyuncu transferlerinin geçen yıl 10 milyar Euro'yu aştığına işaret ederek, “İlk risk, bu stratejiler sayesinde bir yetenek sürüsünü kontrol eden ve transfer piyasasında çok etkili olan bu büyük yapıların daha da büyük bir hakimiyet kurmasıdır, gerçekten ihtiyaç duyduklarından çok daha fazla oyuncu üzerinde kontrolleri vardır” diyor. “Ama aynı zamanda rekabetin kanatlarını da kırıyor, bu ideal bir durum değil. Ve her halükarda çıkar çatışması, hatta müsabakalarda, özellikle de bu kulüplerin karşı karşıya gelebileceği uluslararası kulüp müsabakalarında adalet riskleri var.”

Futbol veri ve analiz platformu Football Benchmark tarafından, 2023 yılında Avrupa'nın en önde gelen 32 futbol kulübünün toplam işletme değerinin 51,7 milyar euro olacağı tahmin edilmektedir.

Bu arada yerel taraftar kitleleri, maçlardan giderek daha fazla dışlandıkları için giderek daha fazla kopuyor. Kârlılığa odaklanmak çoğu zaman yerel topluluklardan çok iş stratejilerine hitap ediyor ve köklü sosyal bağları zayıflatıyor. Avrupa Spor Hukuku uzmanı hukuk profesörü Katarina Pijetlovic, “Spor diğerlerine benzemeyen bir sektör, ülkeler için kültürel değeri var ve eğitim, kalkınma, gençlik programları gibi şeylerle çok bağlantılı” diyor.

Hem UEFA hem de FIFA bu çok kulüplü yapıları düzenlerken zorluklarla karşılaşıyor ve çok kulüplülük arttıkça adil rekabet ve mali şeffaflıkla ilgili endişeler de artıyor. Hukuk uzmanları ve ekonomistler, sporun bütünlüğünü korumak için sağlam düzenlemelere ihtiyaç olduğunu vurguluyor.

Futbol ortamı gelişmeye devam ederken, kıta genelinde kulüplerin satışı ve mülkiyeti EBU'nun soruşturması, Avrupa futbolunun bir yol ayrımında olduğunu, ticari çıkarlar ile kültürel mirasın korunması arasında denge kurduğunu gösteriyor ve bu kapsamlı değişikliklerin ortasında sporun bütünlüğünü korumak için şeffaflık ve düzenlemeye duyulan acil ihtiyacın altını çiziyor.

RTVE Araştırma Birimi Başkanı Pilar Requena, EBU Araştırmacı Gazetecilik Ağı'nın Yürütme Kurulu'na başkanlık ediyor: “Araştırma, Avrupa futbolunun sahiplerinin kimler olduğunu ve Amerikan yatırım fonlarının, Körfez Ülkelerinin ya da diğer ülkelerden milyonerlerin neden Avrupa futbol kulüplerine sahip olduklarını analiz etmek üzere doğdu. Araştırma ilerledikçe fair play, transferler ve çoklu kulüp sahipliği hakkında yeni sorular ortaya çıktı ve futbolun nasıl bir endüstri ve para kazanma makinesi haline geldiğini, taraftarların kulüplerindeki güç ve etkilerini kaybetmelerine ve Avrupa futbolunun geleneksel değerlerinin ve ruhunun kaybolmasına yol açtığını gösterdi.

www.ekonomigundemi.com.tr