2023 ARALIK AYI YURT DIŞI ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ

Enflasyonun birçok çeşidi mevcuttur ve tüm bu çeşitler TÜİK tarafından belirli dönemlerde kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Doğal olarak bizleri vatandaş olarak en çok ilgilendiren tüketici fiyat endeksi olduğundan diğer enflasyon çeşitlerine çoğunlukla ilgi göstermeyebiliriz ama hepimizin bilmesi gereken diğer endeksleri de unutmamamız gerekir. Bunlardan en önemlileri Yİ-ÜFE, TÜFE, YD-ÜFE sayılabilir.

Yurt dışı üretici fiyat endeksi; belirli bir dönem içinde yurt dışına satılmak üzere üretimi yapılan ürünlerde yaşanan fiyat değişikliğidir. Yani ihracat için üretilen ürünlerde yaşanan fiyat hareketleri olarak tanımlanabilir.

İhracat, bir ülkenin ekonomik anlamda büyümesi, gelişmesi için olmazsa olmaz faktörlerin başında gelir. İhracat yüksek rakamlara ulaşmış ise o ülkede üretim var demektir, işsizlik azalmakta demektir, devletin vergi gelirleri artıyor demektir, ülkeniz döviz rezervleri artıyor gibi birçok olumlu ekonomik gelişmeler oluyor demektir. Ülkemizde ihracat rakamları yüksek seviyededir ama ithalatımız maalesef ihracatın üstündedir. Bunun yegâne sebebi zorunlu olarak dışarıdan tedarik ettiğimiz akaryakıt, enerji, doğalgaz gibi temel tüketim ürünlerine yaptığımız döviz ödemeleridir.

İhracatın gelişebilmesi için öncelikle üretim kaynaklarının doğru ve verimli şekilde kullanılması gerekir. Günümüzde yapılan üretimin ara mal ve hammaddesinin yaklaşık yüzde ellisi yırt dışından ithal yoluyla gelmektedir. Doğal olarak söz konusu aramalı ve hammaddeye döviz ödemek zorundayız. Kurlar yüksek olunca da ödediğimiz para da yüksek olacağından ödenen bedel üretim maliyetine yansıyacaktır ve bu da enflasyon demektir. Dolayısıyla ülke olarak ithal ikame ürünleri kendimiz üretmek zorundayız ve ayrıca katma değeri yüksek, teknolojik ürünlere önem vermek zorundayız.

Geçtiğimiz günlerde T.C. Merkez Bankası başkanı Sn. Hafize Gaye Erkan tarafından mecliste bir sunum yapıldı. Sunuma konu olan birçok ekonomi maddesi vardı ama bana göre en önemlisi kullandırılan kredilerin doğru alanda faaliyet göstermesinin amaçlanmasıdır. Çünkü ülke olarak üretime ve katma değeri yüksek, teknoloji ürünlerine ve en önemlisi ithal ikame ürün üretimine ihtiyacımız olduğu kesindir. İthal ikame ürün üretmeyi ön planda tuttuğumuz taktirde ithalatımız azalacak, ihracatımız çoğalacak, ülkeye döviz girdimiz artacaktır. Dolayısıyla sunumda yer alan en önemli karar verilen kredilerin çok sıkı denetimi ve takibinin yapılmasıdır ve bu bağlamda kredi kullanımına getirilen sınırlamadır.

Aralık ayı YD-ÜFE oranları TÜİK tarafından açıklandı. Buna göre;

Yurt Dışı Üretici Fiyat Endeksi (YD-ÜFE) yıllık %58,40, aylık %2,28 arttı

YD-ÜFE (2010=100) 2023 yılı aralık ayında bir önceki aya göre %2,28, bir önceki yılın aralık ayına göre %58,40, bir önceki yılın aynı ayına göre %58,40 ve on iki aylık ortalamalara göre %50,92 arttı.

İmalat yıllık %58,35 arttı

Sanayinin iki sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %60,92, imalatta %58,35 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında %51,29, dayanıklı tüketim malında %62,73, dayanıksız tüketim malında %63,44, enerjide %55,06, sermaye malında %66,37 artış olarak gerçekleşti.

İmalat aylık %2,28 arttı

Sanayinin iki sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taş ocakçılığında %2,64, imalatta %2,28 artış olarak gerçekleşti.

Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında %1,98 artış, dayanıklı tüketim malında %3,31 artış, dayanıksız tüketim malında %2,30 artış, enerjide %3,32 azalış, sermaye malında %4,04 artış olarak gerçekleşti.

Yıllık YD-ÜFE’ye göre 10 alt sektör daha düşük, 15 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi

YD-ÜFE sektörlerinden kâğıt ve kâğıt ürünleri %40,87, ağaç ve mantar ürünleri (mobilya hariç) %43,50, basım ve kayıt hizmetleri %44,99 ile endekslerin en az arttığı alt sektörler oldu. Buna karşılık diğer mamul eşyalar %71,40, mobilya %71,29, b.y.s. makine ve ekipmanlar %70,74 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Aylık YD-ÜFE’ye göre 11 alt sektör daha düşük, 14 alt sektör daha yüksek değişim gösterdi

YD-ÜFE sektörlerinden tütün ürünleri %10,09, kok ve rafine petrol ürünleri %3,32 ile endekslerin azalış gösterdiği alt sektörler oldu. Buna karşılık motorlu kara taşıtları, römork ve yarı römork %4,92, diğer mamul eşyalar %4,37, bilgisayarlar ile elektronik ve optik ürünler %4,00 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Kaynak: TÜİK

Kaynak: EKONOMİ GAZETESİ