Su Politikaları Derneği : Mevcut ve Yeni İnşa Edilecek Binalara “Yağmur Suyu Toplama Sistemi” Kurulması Yaygınlaştırılmalı

2021 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle, çatıda toplanan yağmur suyunun bahçe zemini altında bir depoda toplanmasını sağlamak amacıyla yeni binalara “yağmur suyu toplama sistemi” kurulması zorunluluğu getirilmişti.Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca hazırlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Resmi Gazete’de yayımlanmıştı.

Yönetmelikle, kuraklık sorununun giderek artması da dikkate alınarak artık 2 bin metrekareden büyük parsellerde inşa edilecek tüm binaların çatılarında toplanan yağmur sularının, bahçe sulama veya arıtılarak bina ihtiyacında kullanılmak üzere bahçe zemini altında bir depoda toplaması amacıyla “yağmur suyu toplama sistemi” yapılması zorunluluğu getirilmişti.

Yönetmelikle belediyeler ve ruhsat vermeye yetkili diğer kurumlara, daha küçük parseller için de bu konuda zorunluluk getirebilmeleri yetkisi de verilmişti. Bu konuda  İstanbul Büyükşehir Belediyesi ile Kadıköy Belediyesi tarafından bir düzenleme yapılarak parsel büyüklüğü sırasıyla 1.000 m² ve 400 m² olan alanlar için uygulama başlatılmıştır. Bunun yanısıra diğer bazı belediyelerin de  bu yetkiyi kullanarak bu konuda adım attıkları görülmüştür. Örneğin  2022 yılında yürürlüğü giren kararın ardından Tekirdağ genelinde bugüne kadar 200’ün üzerinde sitede yağmur suyu toplamak için 75 ile 150 ton arasında değişen depolar kurulmuştur. Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinde, taban uzunluğu 200 metrekareyi geçen yeni yapılarda yağmur suyu toplama sistemi zorunlu hale getirilmiştir. Çaycuma Belediyesi sistemi kullananlara su faturasında yüzde 30 indirim de uygulanacağını açıklamıştır.

Ayrıca Ankara Gölbaşı belediyesinde de yağmursuyu toplama sistemi zorunlu hale getirilmiştir.

Yağmur suyu hasadı hesapları  binanın su talebine ,o bölgenin yağış durumuna ve çatı yüzey alanı büyüklüğüne bağlı olarak değişmektedir. Yağmur suyu hasadı konusunda yapılan çalışmalar genellikle  çatıdan yağmur suyunun toplanarak tuvalet rezervuarlarında sifon suyu olarak kullanılması ile bahçe sulamada/temizlikte/araç yıkamada kullanılması üzerine yoğunlaşmıştır. Bu yaklaşım, uygulamanın hijyen koşulları sağlanarak yaygınlaşabilmesi için uygun bir yaklaşımdır.

Ancak bu uygulamanın beklendiği kadar yaygınlaşmadığı bunun için yerel yönetimlerin bu konuda tekrar bilgilendirilmesi ve uygulamanın teşvik edilmesi gerektiği görülmüştür.

Yağmur suyu hasadı ile birlikte binalarda banyo duş, lavabo suyundan oluşan gri suyun kullanımı konusu da son dönemde öne çıkmıştır. Gri suyun lokal olarak ve ev ölçeğinde kullanımında kirletici miktarın bağlı olarak değerlendirme yapılmalıdır.  Gri suyun kesin tanımı ve  kullanımı konusunda  henüz herhangi bir mevzuat bulunmamaktadır. Ancak literatüre bakıldığında yeni yapılacak binalarda, kamu binası, hastane ve otel gibi yerlerde sifon suyu olarak kullanılması ile  %40’a varan oranda su tasarrufu sağlanacağı görülmektedir. . Yapılan çalışmalar incelendiğinde  gri suyun yağmur suyu ile birlikte değerlendirilmesi ve hijyeni etkilemeyecek şekilde uygun kullanım alanlarında kullanılması halinde   büyük oranda tasarrufa gidilebileceği anlaşılmıştır. Bu nedenle yağmur suyu hasadı ve gri suyun kullanımı hakkında belediyelerin, halkın ve sektörlerin bilgi, farkındalık düzeylerini arttıracak çalışmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Kaynak: EKONOMİ GAZETESİ