HER ATIK, YENİ BİR KAYNAK: ZELİHA SUNAL’IN “ATIKTAN ESTETİĞE” UZANAN ÇEVRE MÜCADELESİ

Atık malzemeleri sadece geri dönüştürmekle kalmayan Sunal, onları sanatın, tasarımın ve toplumsal farkındalığın bir parçası hâline getirerek üretim–tüketim döngüsünü sorgulayan çalışmalar ortaya koyuyor.

Atıksız Yaşam Platformu: “Tüketimi Üretime Dönüştürmek”

Sunal, 2013 yılında kurduğu Atıksız Yaşam Platformu ile birlikte, tüketim çılgınlığının hızla arttığı günümüzde, çöpe giden her malzemenin aslında yeni bir ürün için “kaynak” olduğunu vurgulayan projeler yürütüyor. Platformun amacı konusunda Sunal şöyle konuşuyor:

“Nüfus arttıkça tüketim çılgınlığı yaşıyoruz. Atmadan önce tamir etmeli, yenisini almak yerine gerçekten gerekli mi diye düşünmeliyiz. Çöp diye attıklarımızı yeniden kullanabilme alışkanlığını kazanmalıyız.”

Ambalaj atıkları, tek kullanımlık plastikler ve hızlı tüketim kültürünün yarattığı çevresel tahribata dikkat çeken Sunal, bugüne kadar on binlerce pet şişeyi toplayıp sanat eserlerine dönüştürdü. Sanatçının tüm projelerinde karbon ayak izi hesaplanıyor ve iklim değişikliğine etkisi bilimsel verilerle ortaya koyuluyor.

Atıklardan Moda: “Her Atık Çöp Değildir”

Sanatçının en çok ses getiren çalışmaları arasında, atık malzemelerden hazırladığı moda koleksiyonları ve defileler bulunuyor. Naylon poşetlerden elbiselere, dergi sayfalarından çantalara, metal kapaklardan aksesuarlara uzanan bu çalışmalar, Türkiye’de atık farkındalığı için önemli bir vitrin oluşturuyor.

Sunal, tekstil kirliliğine dikkat çektiği projelerde bir kez daha şu mesajı öne çıkarıyor:

“Her atık çöp değildir. Tükettiklerimizin bir kısmını geri dönüştürebilirsek çocuklarımıza daha güzel bir dünya bırakabiliriz.”

Sanatçı, Türktay Zirvesi’nden Tüyap Replast Eurasia Fuarı’na kadar birçok platformda atıklardan oluşturduğu sergilerle çevre konusunda yüzlerce kişiye ilham verdi. Özellikle Tüyap’ta 4000 pet şişeden yapılan “Dünya Duvarı” büyük ilgi gördü.

Otellerden Fuar Stantlarına: Atıktan Hediyelik Eşya Üretimi

Sunal, sanat ve üretimi birleştirerek farklı sektörlerde de projeler yürütüyor.
Kullanılmış:

• branda ve afişlerden çantalar,
• otel dekorasyon atıklarından tuvalet ve plaj çantaları,
• paragliding paraşütlerinden hediye ürünler

üreterek hem sektöre sürdürülebilir alternatif sunuyor hem de “çöpün ekonomiye dönüşebileceğini” gösteriyor.

Yurtdışı fuarlara hazırlanan bu sürdürülebilir hediyelik paketler, Türkiye’nin çevre dostu tasarım alanındaki görünürlüğünü artırıyor.

2025 Yılında Elde Edilen Çevresel Kazanımlar

Zeliha Sunal’ın 2025 yılında gerçekleştirdiği çalışmalar, yalnızca farkındalık yaratmakla kalmadı; aynı zamanda ölçümlenebilir çevresel kazanımlar doğurdu.

Euro 2025 Beach Handball

• Toplanan atık miktarı: 549 kg
• Hesaplanan karbon ayak izi: 845 kg CO₂e

Paragliding Atıklarıyla Üretim

• 40 adet kullanılmış paraşüt geri dönüştürüldü
• Üretilen çanta sayısı: 1500 adet
• Karbon ayak izi: 488 kg CO₂e

Volleyball World Beach Pro Tour Challenge

• Toplanan plastik, kâğıt/karton, cam/metal: 350 kg
• Karbon ayak izi: 434 kg CO₂e

Metal İçecek Kutularının Geri Dönüşümü

• Geri dönüştürülen kutu: 657 adet
• Sağlanan enerji tasarrufu: %95

Doğayı Koruma Etkinliği

• Toplanan pet şişe: 10.000 adet
• Karbon ayak izi: 828 kg CO₂e

“Sanatın Gücüyle Dönüşüm”: Sunal’ın Mesajı

Sunal, çalışmalarının temel motivasyonunu şu sözlerle özetliyor:

“Sanatla çevre bilincini birleştirerek atıkları estetik objelere dönüştürmek ve geri dönüşümün değerini görünür kılmak istiyorum. Atığın yeniden değer kazanması, insanın kendi tüketim alışkanlıklarını sorgulaması anlamına geliyor.”

Tüketimin hızla arttığı, doğal kaynakların ise hızla tükendiği bir çağda, Zeliha Sunal’ın çevre aktivizmi ve sanat yaklaşımı, sürdürülebilirlik mücadelesine hem estetik hem de toplumsal bir derinlik katıyor.

Kaynak: Sanayi Haber Ajansı