Ar-Ge faaliyeti yürüten teknogirişimlerin yüzde 25,6’sı ihracat yaptı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının yüzde 87,1'ini erkekler, yüzde 12,9'unu kadınlar oluşturdu. Cevaplayıcılar en yüksek eğitim seviyesi ve cinsiyete göre incelendiğinde, erkeklerin yüzde 46,0 ile lisans mezunu olduğu görüldü. Bunu yüksek lisans (yüzde 23,5) ve doktora veya eşdeğeri (yüzde 19,7) mezuniyet düzeyleri izliyor.

Kadınlarda ise en yüksek pay lisans mezunlarında (yüzde 36,1) olup, bunu doktora veya eşdeğeri (yüzde 28,5) ve yüksek lisans (yüzde 24,6) takip ediyor.

Genel olarak, her iki cinsiyette de teknogirişimlerin kurucu ortakları ağırlıklı olarak lisans ve üzeri eğitim düzeyine sahip. Kadınlarda lisansüstü eğitimin payının görece daha yüksek olduğu dikkat çekiyor.

Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının lisans düzeyinde ilk üç eğitim alanı sırasıyla; mühendislik, imalat ve inşaat (yüzde 49,7), iş, yönetim ve hukuk (yüzde 12,7), bilişim ve iletişim teknolojileri (yüzde 11,8) oldu.

Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortakları daha önceki iş deneyimlerine göre incelendiğinde, cevaplayıcıların yüzde 81,4'ünün özel sektörde ücretli olarak çalıştığı, yüzde 46,5'inin girişimci olduğu ve yüzde 31,4'ünün serbest meslek deneyimine sahip olduğu görüldü. Cevaplayıcıların yüzde 30,3'ü kamu sektöründe çalıştığını,yüzde 24,4'ü akademisyen olduğunu belirtirken yüzde 3,9'ü ise ilk iş deneyimi olduğunu belirtti. Teknogirişim öncesinde girişimcilik deneyimine sahip olanların ise yüzde 31,4'ünün 0-2 yıl,yüzde 27,3'ünün ise 3-5 yıllık girişimcilik deneyimleri olduğu tespit edildi.

Teknogirişimlerin kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının yurt dışında eğitim veya iş deneyimine sahip olma oranının yüzde 37,4 olduğu gözlendi. Bunların içerisinde; yurt dışında eğitim alanların oranı yüzde 70,9 oldu. Bunu sırası ile yurt içinde yerleşik şirket tarafından yurt dışında görevlendirilenler (yüzde 41,3), yurt dışında ücretli çalışan olarak istihdamda yer almış olanlar (yüzde 41,3) ve yurt dışında girişimcilik deneyimine sahip olanlar (yüzde 35,7) takip etti.

Teknogirişim kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının babalarının en yaygın meslek grubu, yüzde 32,9 ile kamu çalışanı oldu. Bunu takip eden meslek grupları ise sırasıyla, serbest meslek sahipleri (yüzde 27,0), özel sektörde ücretli çalışanlar (yüzde 25,5), girişimciler (yüzde 12,5) ve akademisyenler (yüzde 1,7) oldu.

Teknogirişim kurucu ortağı veya en yüksek paya sahip aktif ortaklarının annelerinin yüzde 66,6'sının ev işleri ile meşgul olduğu görüldü. Annelerin meslek grupları incelendiğinde, en yaygın meslek grubunun yüzde 16,4 ile kamu çalışanları olduğu, bunu sırasıyla, özel sektörde ücretli çalışanlar (yüzde 8,8), serbest meslek sahipleri (yüzde 4,0), girişimciler (yüzde 3,2) ve akademisyenlerin (yüzde 0,9) takip ettiği görüldü.

Teknogirişimlerde çalışan personelin yüzde 69,0'ını erkekler, yüzde 31,0'ını kadınlar oluşturmaktadır. Eğitim seviyesi ve cinsiyete göre incelendiğinde, erkek personelin en yüksek oranla lisans mezunu olduğu (yüzde 66,5) görülmektedir. Bunu yüksek lisans (yüzde 10,0), lise ve dengi (yüzde 9,1), meslek yüksekokulu (yüzde 7,7), doktora veya eşdeğeri (yüzde 4,4) ve diğer (yüzde 2,2) eğitim seviyeleri takip ediyor.

Kadın personelde ise en yüksek pay yine lisans mezunlarına ait olup, bu oran yüzde 68,7'dir. Kadın çalışanlarda yüksek lisans mezunları yüzde 11,2 ile ikinci sırada yer almakta, bunu lise ve dengi (yüzde 7,6), meslek yüksekokulu (yüzde 6,3), doktora veya eşdeğeri (yüzde 3,2) ve diğer (yüzde 3,0) takip ediyor.

Teknogirişimin kuruluşundan itibaren gerçekleştirdiği faaliyetlerde en önemli engelleyici faktör olarak yüksek maliyetler yüzde 80,8 ile ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde 54,2 ile özkaynakların yetersizliği, yüzde 52,1 ile kredi veya girişim sermayesi/özel sermaye yetersizliği, yüzde 50,3 ile kamu hibeleri ya da sübvansiyonlarına ulaşım sağlayamama takip etti.

Yeni finansman arayışında bulunan teknogirişimlerin payı yüzde 54,4 olurken bu teknogirişimlerin yüzde 72,2'si gelen yatırım tekliflerini yetersiz buldu. Yeni finansman arayışında bulunan teknogirişimlerin zorluk yaşadığı diğer alanlar; yüzde 55,2 ile yatırımcının girişimden beklenenden fazla katılım payı talep etmesi, yüzde 44,2 ile sunulan sözleşme hükümlerinin kabul edilebilir olmaması, yüzde 40,8 ile karar alma özerkliğinin olumsuz yönde etkilenmesi oldu.

Teknogirişimlerin 2024 yılında İnternet (web siteleri ya da mobil uygulamalar) aracılığı ile gerçekleştirdikleri e-satış oranları coğrafi bölge dağılımına göre incelendiğinde; e-satış yapan teknogirişimlerin yüzde 94,9'u yurt içine e-satış yaptığını ifade etti. Bunu; yüzde 28,4 ile Avrupa Birliği (AB) ülkeleri, yüzde 22,5 ile Amerika Birleşik Devletleri (ABD), yüzde 20,0 ile diğer ülkeler, yüzde 17,8 ile Yakın ve Orta Doğu ülkeleri ve yüzde 14,9 ile Türk Cumhuriyetleri takip etti.

Teknogirişimlerin yüzde 22,8'i 2024 yılında piyasaya sunduğu mal veya hizmetler için ihracat gerçekleştirdi. 2020?2024 yılları arasında herhangi bir yılda Ar-Ge faaliyeti yürüten teknogirişimlerin oranı yüzde 74,4'tür. İhracat performansı ile Ar-Ge faaliyetleri arasındaki ilişki incelendiğinde, Ar-Ge faaliyeti yürüten teknogirişimlerin yüzde 25,6'sının ihracat yaptığı, Ar-Ge faaliyeti yürütmeyen teknogirişimlerde ise bu oranın yüzde 12,9 olduğu görüldü.

İhracat yapan teknogirişimlerin yüzde 66,2'si AB ülkelerine, yüzde 41,5'i diğer ülkelere, yüzde 40,1'i ABD'ye, yüzde 36,3'ü Yakın ve Orta Doğu ülkelerine ve yüzde 26,6'sı Türk Cumhuriyetleri'ne ihracat gerçekleştirdi.

EKONOMİ GAZETESİ